Umiarsuit nunalinerminni umiarsualiviilluunniit avataanni kisarnerminni aamma Kalaallit Nunaanni kisarfimmut tikinnerminni umiarsualivimmiinnermut aamma umiarsuarni takornarianik angallassisuni ilaasut akileraarutinik Nunatta Karsianut akiliisassapput.
Umiarsualivimmi oqartussaaneq – umiarsualivik apeqqutaatillugu – RAL A/S-imit, SIKUKI Nuuk Harbour A/S-imit, KNI Pilersuisoq A/S-imit Greenland Airports A/S-imilluunniit isumagineqarpoq.
Piffimmi umiarsualivimmi oqartussaasup ullumikkutut umiarsuit akitsuummut akiliisussaatitaasut umiarsualivinnut tulliuttunut 19-inut talinneranni avataaniluunniit kisarneranni akiligassittarpai:
1) Qaanaaq,
2) Upernavik,
3) Uummannaq,
4) Qeqertarsuaq,
5) Ilulissat,
6) Qasigiannguit,
7) Aasiaat,
8) Kangaatsiaq,
9) Sisimiut,
10) Kangerlussuaq,
11) Maniitsoq,
12) Nuuk,
13) Paamiut,
14) Narsaq,
15) Narsarsuaq,
16) Qaqortoq,
17) Nanortalik,
18) Ammassalik og
19) Ittoqqortoormiit.
Sikuki Nuuk Harbourimi umiarsualivimmiinnermut akitsuut annikillisaq
Nuummi Kangerlussuarmilu umiarsualivimmiinnermi aki umiarsualivimmut atuisunit akiliutip nunattalu karsianut akitsuutit ataatsimoortinnerannit akisuallaalernissaa nassuerutigineqarpoq, taamaattumillu Nuummi Kangerlussuarmilu umiarsualivimmut umiarsualivimmiinnermi akitsuummut ilaatigut appartitsisoqartassaaq.
Tamanna tunuliaqutaralugu umiarsuarnut takornariartaatinut 30.000 BT-mik annerusumik bruttotonseqanngitsunut Nuummi Kangerlussuarmiluunniit umiarsualivimmiinnermi ullup unnuallu aallartinneri tamaasa akitsuut 0 kr.-nut aalajangersarneqarpoq. Umiarsuarnut takornariartaatinut 30.000 BT sinnerlugulu bruttotonseqartunut akitsuut ullup unnuallu aallartinneri tamaasa maanna bruttotonsimut (BT) 1,10 kr.-nik akitsuutaasumit ullup unnuallu aallartinneri tamaasa BT-mut 0 kr. 70 øremut appartinneqassaaq.
Akitsuutip minnerpaaffissaa
Umiarsualivimmiinnermut akitsuummut minnerpaamik 70 bruttoton (BT) akileqquneqartassaaq.
Umiarsualivimmiinnermut akitsuutip minnerpaaffilernerata umiarsualivimmiinnermut akitsuummut minnerpaamik 70 bruttotonsinik (BT) umiarsuarnut angallatinullu akitsuuserneqartussaannginnissamut ilaanngitsunut tamanut umiarsualivimmiinnermut akitsuummik akiliisoqartarnissaa kinguneraa.
Umiarsualivimmiinnermut umiarsuarnilu takornariartaatini ilaasunut nunatta karsianut akitsuut kommuninullu akiligassat talippoq.aka.gl-imut qarasaasiakkut nalunaarutigineqassapput. talippoq.aka.gl
Nalunaarut nammineq nalunaarsuiffissatut ilusilersugaavoq, umiarsuup naalagaata, akunnermiliuttup sullissisulluunniit umiarsuup nunalinnerminnut atatillugu paasissutissat nammineq naqitertassavaat. Eqqunngitsunik passissutissiineq pillaatitut akiliisitsissutigineqassaaq.
Piffimmi umiarsualivimmi oqartussaasumut paasissutissat tunniunneqartut Naatsorsueqqissaartarfiup Kalaallit Nunaanni umiarsuarnik takornariartaatinik takornariartitsinerup ineriartorneranik (tassani umiarsuit takornariartaatit nuna aggerfiat aallaavigalugu agguarlugit amerlassusaat ilanngullugu) kiisalu nunatta karsianut akitsuutinik akiligassat naatsorsorneqarnerannut taamatullu kommuninut akiligassat akiligassanngortinneqarneri ilanngullugit qulaajaanermut atussavai.
Akitsuutinut akiliummullu akiligassat Talippoq-mut paasissutissanik naqiterinikkut ataatsikkut namminneq naatsorsorneqassapput. Nalunaarut Talippoq-koorlugu umiarsualiveqarnermi oqartussamut nassiunneqassaaq akueralugulu umiarsuarmut akiligassiissutigineqassaaq.
Nalunaarut umiarsuup aallarneranut atatillugu Talippoq-mi nalunaarsorneqassaaq – imaluunniit tamatuma kinguninnguagut.
Akitsuutit akiliutillu umiarsuup aallarnerata kingorna akiligassanngortarput, akiliinissamullu killigititaq ullut 14-iuvoq.
Umiarsualivimmiinnermut akitsuut pillugu allatut akileeriaatsimut Akileraartarnermut Aqutsisoqarfimmik isumaqatigiissuteqarnissamut periarfissaq umiarsuarnut umiarsualivimmut ataatsimut arlalinnulluunniit aalajangersimasumik angalasunut periarfissaassaaq. Taamaalilluni maanna allaffissornikkut pisariillisakkamik akiliisarnermik aaqqissuussineq umiarsuarnit aalajangersimasunik ingerlatiinnarneqarsinnaassaaq.
Umiarsualivinnili oqartussaasut umiarsuarnut aalajangersimasumik ingerlaarfeqartunut qaammammut umiarsualivimmiinnermut akitsuummut nalunaaruteqarnissamut akiliinissamullu ullorititaa, siuliani taaneqartunut assinguvoq, tassa qaammatip tulliani 15-ianni.
Umiarsualivimmiinnermut akitsuut, umiarsuarni takornariartaatini ilaasunut akitsuut avatangiisinut iluarsaassisarnermullu akiliut ima naatsorsorneqartarpoq
Umiarsuarni takornariartaatini ilaasunut akitsuutip, umiarsualivimmiinnermut akitsuutip kiisalu avatangiisinut iluarsaassisarnermullu akiliutip uku assigiinngissutigai:
• Umiarsuarni takornariartaatini ilaasunut akiliut umiarsuarmi ilaasut ilaallutik tikittut amerlassusai naapertorlugit naatsorsorneqartassaaq (niunissat ikinissallu sioqqullugit),
• Umiarsualivimmiinnermut akitsuut ullumikkut umiarsuup usisinnaassusia umiarsualivimmiinnerullu sivisussusaa naapertorlugit naatsorsorneqartareerpoq, aamma
• avatangiisinut iluarsaanermullu akiliut piffissaq nunamut niunissaq sioqqullugu ilaasut umiarsuarmiittut naapertorlugit (ilaasut niusut qanoq amerlatiginerat apeqqutaatinnagu) naatsorsorneqartassaaq.
Siuliani nunamut niunerit nammineerluni umiarsualivimmut tullermut tikiffimmi umiarsualivimmi oqartussaasumut nalunaarutigineqartassapput.
Atuisunut ilitsersuutit
Umiarsuarmi naalakkatut Talippoq atorlugu akitsuutinik nalunaarsuinissamut nalorniguit ilitsersuutit uku ikiortigisinnaavatit:
Umiarsuit takornariartaatit
Umiarsuit nassiussanik assartuutit
Aalisariutit nunani allaneersut
Umiarsuit allat (angallatit nuannaariutit ilanngullugit)
Umiarsualiveqarnermut oqartussat qaammammi umiarsualivimmiinnermut aamma umiarsuarni takornarianik angallassisuni ilaasut akileraarutaannik akileeqqusissutinillu piffissaq eqqorlugu nalunaaruteqarfissaat akiliiffissaallu kingulleq tassaavoq qaammatip tulliuttup ulluisa 15-iat.